بررسی و سنجش معیارهای گزینش متن در «دفتر دگرسانی‌ها در غزل‌های حافظ»

یکی از آثار ارزشمند در زمینۀ تصحیحِ اشعار حافظ بی­‌شک دفتر دگرسانی‌ها در غزل‌های حافظ اثر سلیم نیساری است. این تصحیح که از روی پنجاه نسخۀ قرن نهمی فراهم آمده، حقیقتاً حلّال برخی از مشکلات در زمینۀ حافظ­‌پژوهی است. مع‌ذلک در کنار فواید و امکاناتِ بسیار این اثر، گاه اندک ضعف‌­هایی در زمینۀ روش‌شناسی و گزینش­‌های آن به چشم می‌خورد. برخی غزل­‌ها یا ابیاتی که در بسیاری از نسخه‌­های مورد استفاده موجود بوده است، در متن مصحَّح نیست. برخی گزینش­‌ها، بی­توجه به توجیهات تاریخی، سبک­شناختی، زیبایی‌شناختی، جهان‌بینی شاعر گزینش، و از اکثر نسخ عدول شده ­است، حال آن‌که می­‌توان وجوهی مطلوب­تر با دلایل نسخه‌­شناسی، درون‌متنی، زیبایی‌شناختی و گاه سبک‌شناسانه ارائه داد. همچنین، از نظر این نگارنده، در چند مورد که التزام به اکثریت نسخ مرعی بوده ­است، بی‌­توجه به سبک و هنجارهای زیبایی­‌شناسی، وجه اصحّ فروگذاشته شده است.